Pengenalan

Salahsilah perguruan Silat Cekak Ustaz Hanafi diketahui melalui kaedah penyampaian dari mulut ke mulut guru. Namun begitu, tidak pernah diketahui siapakah yang mula-mula mencipta silat ini . Sama ada ia dicipta oleh seorang guru ataupun melalui permuafakatan dikalangan beberapa orang guru. Melalui cirri-ciri pembelajarannya adalah dipercayai bahawa silat ini wujud selepas kedatangan islam dan penciptanya memang seorang yang pakar dalam bidang persilatan .


Era moden silat ini hanya bermula apabila Allayarham Ustaz Hanafi Hj Ahmad, bercita-cita memelihara silat ini, setelah didapati kualiti silat ini begitu unggul. Beliau tidak rela silat ini pupus dialam masa ini. Ustaz Hanafi menerima ijazah silat ini daripada Yahya bin Said (Pak Yah) pada 28 Disember 1965 bersamaan 5 Ramadan 1385. Pada masa itu, Pak Yah tidak memberitahu nama sebenar silat ini, dan silat ini digerakkan dibawah jentera seksi persilatan Perkumpulan Seni Sari Budaya Seri Kedah (PSSBSK). Ustaz sendiri menjadi ketua seksinya.

Selepas mandi penamat kelas tersebut dijalankan, Pak Yah telah bertanya kepada Ustaz Hanafi sama ada ustaz ini terdiri daripada keturunan Panglima Tok Rashid, kerana Tok Rashid semasa menyerahkan silat ini kepada Pak Yah ada berkata , “Sekiranya ada anak cucu aku dari Kedah datang mengambil silat ini, maka serahnya balik kepadanya”. Pak Yah sendiri mengatakan bahawa inilah pertama kali dia menjiruskan mandi penamat kepada muridnya. Pada masa itu juga baru Pak Yah menyatakan nama sebenar silat ini, iaitu Silat Cekak.

Pak Yahlah yang telah memberitahu salahsilah perguruan silat ini, iaitu beliau mengambil silat itu dari Panglima Tok Rashid, iaitu seorang panglima kerajaan negeri Kedah yang telah berpindah ke Kerian, Taiping, Perak kerana daerah Sungai Daun tempat tinggalnya pada masa itu diserang wabak taun . Tok Rashid memberitahu Pak Yah bahawa beliau mengambil silat ini daripada Panglima Ismail yang menjadi panglima negeri Kedah pada zaman Sultan Ahmad Tajuddin. Dengan siapa Panglima Ismail mengambil silat ini tidak pula diriwayatkan .

Selepas tamat mempelajari silat ini, Ustaz Hanafi telah diijazahkan sebagai guru, dan diberi mandat untuk mengembangkan silat ini ke seluruh negara. Manakala Pak Yah ke Batu Kurau dan tidak aktif lagi dalam mengajar Silat Cekak ini. Silat Cekak telah terus dikembangkan atas nama Silat Cekak atau Silat Kedah di bawah PSSBSK dan Ustaz Hanafi sendiri menjadi ketuanya. Walaupun terdapat halangan dan tentangan beliau terus mengembangkan silat ini ke Sg. Petani dan ke Seberang Perai.

Beliau seterusnya berhijrah ke Kuala Lumpur dan membuka kelas Silat Cekak melalui Persatuan Bawean Putra. Pada tahun 1971, beliau telah mengerakkan Silat Cekak ini menerusi persatuan pada peringkat kebangsaan yang telah diiktirafkan atas nama Persatuan Seni Silat Cekak Kedah Malaysia. Nama persatuan ini kemudian ditukar kepada Persatuan Seni Silat Cekak Malaysia (PSSCM). PSSCM merupakan penggerak utama Silat Cekak pada masa itu. Disamping digerakkan melalui kelab dan persatuan yang ditubuhkan dipusat-pusat pengajian tinggi.

Matlamat utama PSSCM ialah untuk mendaulatkan silat melayu dan menentang segala ilmu tahyul dan khurafat dalam silat melayu. Berdasarkan kedua-dua matlamat ini, Ustaz Hanafi telah mengembangkan Silat Cekak ini. Beliau telah membuat kajian dari segi kaedah pelajaran dan amalan-amalan yang terdapat dalam Silat Cekak supaya ia benar-benar bersih dan murni dari segi dua aspek. Pertama, dari aspek kaedah pelajarannya, silat ini benar-benar warisan melayu dan segala pergerakannya tidak membahayakan pengamalnya. Kedua dari segi aspek kefahaman dan falsafah persilatan, yang berteraskan semangat tauhid. Beliau telah banyak membawa pembaharuan dalam silat ini. Misalnya dari segi pengajaran, pendekatan, penonjolan imej silat serta pengurusan silat yang terbuka lagi moden. Hasilnya, Silat Cekak dapat berkembang dengan pesat dan mendapat sambutan hebat daripada mahasiswa dipusat-pusat pengajian tinggi .

Allahyarham Ustaz Hj. Hanafi Haji Ahmad, bagi penuntut Silat Cekak Hanafi merupakan pemimpin agong dalam dunia persilatan Melayu. Pemimpin agong bermaksud, beliaulah orang yang menghidupkan kembali pusaka bangsa seni bela diri orang Melayu yang mampu menjaga diri dan membela diri pengamal-pengamalnya. Ini dibuktikan, apabila Silat Cekak ini dilahirkan kembali pada malam 5 Ramadhan 1385 hijrah, bersamaan dengan 28 Disember 1965. Pemimpin agong juga bermaksud, beliaulah orang yang pertama dapat menggunakan keseluruhan daya kreativiti yang dikurniakan Allah untuk menggubal satu jenis sistem pelajaran dan pembelajaran persilatan dan tatacara persilatan yang tersusun dan dapat dinilai oleh orang ramai tentang kelebihan dan keupayaan silat Melayu sebagai senjata mempertahankan diri. Akhir sekali, pemimpin agong juga bermaksud, beliaulah orang yang berjaya meletakkan seni silat Melayu yang sesuai dengan pengurusan organisasi moden.

Ustaz Hanafi Hj. Ahmad, anak jati Kedah. Lahir di Kampung Sungai Baru, Mukim Gunung, Alor Setar, Kedah pada tahun 1923. Sesuai dengan zaman ketika itu beliau mendapat pendidikan awal di sekolah aliran Melayu Kampung Gunung , Alor Setar, Kedah dan seterusnya belajar agama di beberapa buah pondok dengan beberapa orang Tok Guru Ulamak di Kedah.

Ustaz Hanafi Haji Ahmad menyedari bahawa kefahaman yang tulen terhadap Allah s.w.t. dan dengan hanya mengikut sunnah Rasulullah, beliau sanggup mengorbankan masa mudanya mendalami bidang-bidang keagamaan dengan beberapa orang guru yang terkemuka di seluruh tanah air hingga ke Singapura. Proses pembelajaran untuk menjadi hamba Allah yang sebenarnya itu, memerlukan beliau menjadi murid setia suruhan, menjual apam balik, menjual ubatan tradisional dan merantau seluruh tanah air mencari guru yang sebenar-benar guru. Berkat usaha dan kesabaran beliau akhirnya dengan izin Allah, Ustaz Hanafi Haji Ahmad, bertemu dengan Tok Guru Pak Haji Zain bin Abdul Rahman, yang berjaya menjelaskan dan menyimpulkan hakikat ketuhanan kepada Allah Taala dengan menggunakan kitab Hikam Ibni Ataillah.

Perjuangan menuntut kemerdekaan mengimbau jiwa nasionalisme Ustaz Hanafi Haji Ahmad memperjuangkan hak budaya bangsa orang Melayu. Bidang yang sesuai dengan jiwanya sebagai anak watan Melayu ialah bidang persilatan Melayu. Ustaz Hanafi yakin bahawa orang Melayu juga mempunyai seni bela diri yang tidak kalah mutunya dibandingkan dengan seni bela diri bangsa lain. Kajian yang terperinci telah dilakukan terhadap pelbagai seni bela diri orang Melayu. Proses pencarian untuk mendapatkan silat yang benar -benar bertanggungjawab membela diri juga memerlukan Ustaz Hanafi Haji Ahmad sekali lagi merantau, menjadi murid suruhan guru, menuntut pelbagai ilmu bela diri orang Melayu dan menjual ubatan seluruh tanah air. Akhirnya dengan izin Allah beliau bertemu dengan En. Yahya Said yang mempunyai sejenis beladiri yakni Silat Cekak yang menunggu untuk menurunkan silat ini kepada yang hak.

Penguasaan Bahasa Melayunya yang baik merupakan aset bagi beliau mengungkapkan kembali dalam bahasa yang ringkas lagi tepat, seperti yang terbukti dalam pantun Silat Cekak dan falsafah Silat Cekak.

Beliau juga merupakan orang yang bertanggungjawab memberikan harapan dan keyakinan baru kepada Silat Melayu supaya dipelajari oleh orang Melayu sendiri sebagai warisan budaya bangsa yang tak lapuk dek hujan dan tak lekang dek panas. Sebagai tokoh pengurusan persilatan yang dinamis, beliau menggunakan seluruh kemahiran dan pengetahuannya bagi memberikan dinamisme baru kepada wajah seni silat Melayu dalam satu organisasi persilatan. Nyata sekali, sebahagian besar kejayaan Silat Cekak dipelajari oleh mesyarakat Melayu adalah hasil visi Ustaz Hanafi Haji Ahmad; pemimpin agung Silat Cekak. Kini, Silat Cekak Hanafi dapat dipelajari di semua institusi pengajian.

Musuh mahupun kawan, anak murid yang bersopan mahupun yang tidak bersopan, terpaksa mengakui dan menghargai beliau sebagai guru utama yang berkaliber dan pengurus yang bijak, berani dan cekal.

Sesungguhnya, pengisian yang terdapat dalam Silat Cekak semasa beliau meninggal dunia 13 Ogos 1986 adalah jauh berbeza dari yang diterima daripada Pak Yah. Segala ilmu-ilmu ketuhanan yang dipelajarinya daripada guru-gurunya yang lain telah diadun dengan jayanya ke dalam ilmu silat yang diambil dari Pak Yah untuk menjadi wadah membentuk peribadi yang unggul bagi pengamal-pengamal Silat Cekak. Semasa beliau menghembuskan nafas yang terakhir beliau tidak menamakan sesiapapun dikalangan penuntut Silat Cekak sebagai penggantinya. Para pendukung silat telah menunggu sempat puluh hari untuk menamakan guru utama Silat Cekak. Dalam satu majlis yang dihadiri oleh pendukung yang termasuk Ahli Lembaga Pelajaran dan Tatatertib (Badan tertinggi yang mentadbir Silat Cekak semasa hayat Ustaz Hanafi) balu Allahyarham dan anak-anak beliau, telah mengisytiharkan Encik Ishak bin Hitam sebagai guru utama Silat Cekak pada masa itu. Pengisytiharan Encik Ishak berdasarkan bahawa Ustaz Hanafi telah memberi amanah kepada beliau untuk mengambil mandat perguruan, sementara anak-anaknya cukup umur dan menjaga semua keluarga Ustaz Hanafi dengan baik.